تسمه نقاله یا نوار نقاله ((conveyor belt) طبق تعریف ویکی پدیا وسیله یا جزء حمل کننده یک سامانه انتقال مواد تسمه‌ای است.
سامانه نوار نقاله که کانوایر هم گفته می‌شود یکی ازانوع متعدد سیستم های نوار نقاله ای است اما در این مطلب می‌خواهیم در مورد ابزار و جزئی مهم از نوار نقاله صحبت کنیم.
رولیک ها یا به اصطلاح هرزگردها (Roller) به قطعات استوانه‌ای شکلی گفته می‌شوند که در سیستم های تسمه نقاله به کار گرفته می‌شوند. اغلب این نوارهای نقاله در بالا و پایین تسمه قرار می‌گیرند و به وسیله‌ی یک موتور شروع به چرخش به دور خود می‌کنند رولیک‌ها به تسمه نقاله متصل هستند و با چرخش رولیک نوار نقاله هم به حرکت در می‌آید.
باید به این نکته هم اشاره داشت که رولیک ها نسبت به غلطک‌ها ساختاری ساده تر و همچنین سبک تر دارند.
رولیک ها جزو مهم‌ترین اجزای کانوایر یا نوار نقاله به حساب می‌آیند که کاربرد اصلیشان حمل و تحمل وزن بار در طول مسیر است.
این قطعه با اینکه بسیار کوچک است اما کاربرد آن در صنایع بسیار زیاد است و از اتلاف وقت و انرژی در بسیاری از کارها جلوگیری به عمل می‌آورد.
روان کردن حرکت تسمه
مقاوم در برابر وزن هایی که از طرف نوار نقاله و اجسام وارد می‌شوند.
رولیک ها در چه صنایعی کاربرد دارند؟
می‌توان گفت که رولیک ها و نوارهای نقاله در اکثر صنایع مولد و بزرگ اهمیت و کاربرد بسیار مهمی دارند که از جمله این صنایع می توان به :
صنایع سنگ آهن
صنایع فولادی
معادن ذغال سنک
معادن شن و ماسه
صنایع نورد و لوله سازی
معادن کانی‌های فلزی و غیر فلزی
حمل و نقل کالا ها مانند پست و فرودگاه‌ها
البته در موارد بالا سعی کردیم مهم‌ترین صنایع را ذکر کنیم و بسیاری دیگر از صنایع کوچک دیگر هم وجود دارند که پرداختن به آن‌ها در این مطلب نمی‌گنجد.
چند نوع رولیک داریم؟
رولیک ها با توجه به نوع کاربردشان در صنایع مختلف متفاوت هستند و این تفاوت نه تنها در ظاهر بلکه در جنس رولیک ها هم وجود دارد.
به صورت کلی رولیک‌ها ممکن است از فلز (آهن ساده، آلومینیوم ، چدن و استیل) و یا پلیمیر یا پلی اورتان ساخته شوند.
رولیک فلزی
همانطور که مشخص است جنس این رولیک ها از فلزهایی مانند آهن ساده، آلومینیوم، چدن و استیل ساخته می‌شود.
رولیک برگشتی یا Backward Roller
این رولکی ها در مسیر برگشت نوار نقاله یا کانوایر قرار می‌گیرند.این نوع رولیک تسمه کانوایر را در مسیر بازگشت حفظ کرده و علاوه بر محافظت کاربرد نظافت هم دارد.
رولیک رفت Drive Roller
این رولیک در کناره‌های کانوایرها قرار می‌گیرد و بیشترین اصطکاک را هم تحمل بر روی این رولیک ها وجود دارد.
رولیک های پلیمری Polimer Roller
این نوع رولیک ها از پلاستیک فشرده یا همان پلی اورتان یا تلفون ساخته شده اند و نسبت به رولیک های فلزی وزن بسیار کمتری دارند.
رولیک های ضربه‌ای
این نوع رولیک ها را با نام Impact Roller می‌شناسند و همانطور که از نمامش پیداست مانع از ضربه و آسیب دیدگی به تسمه کانوایر می‌شود.
حال این رولیک چگونه کار می‌کند: بر روی این رولیک حلقه‌های لاسیتکی قرار دارد که از ضربات احتمالی جلوگیری می‌کند و در مکان‌هایی که امکان ریزیش اشیا یا سقوط بار وجود دارد عملکرد بسیار خوبی خواهد داشت.
رولیک پرسی
بلبرینگ شفت و کاسه نمد‌های رولیک به هم پرس شده اند و امکان تعمیر آن در این نوع وجود نخواهد داشت.
رولیک تعویضی
برخلاف رولیک پرسی در صورت خراب شدن یکی از قطعات امکان تعویض وجود دارد و همچنین نسبت به رولیک پرسی قطعات بسیار بهتر آب بندی شده اند بنابراین عمر مفید‌تری هم دارند.
جمع بندی
رولیک ها بر خلاف آنچه که به نظر می‌رسیدند بسیار مهم وکاربردی هستند و علاوه بر آن تنوع بسیار زیادی هم دارند.
استفاده از رولیک و نوار نقاله باعث می‌شود که هزینه ی بسیاری صنایع کاهش یابد و کارگران انرژی و زمان کمتری را برای انتقال مواد به کار ببرند.
